Op 1 oktober start het grootste historische evenement van Nederland: de Maand van de Geschiedenis. Honderden musea, bibliotheken, boekhandels en culturele instellingen organiseren vele activiteiten rondom het jaarthema ‘Eureka!’. Naast fietstours, rondleidingen en festivals zijn er ook diverse activiteiten over architectuur en de bouw. Duik met deze activiteiten in de geschiedenis van een Amsterdamse arbeiderswijk of de uitvinding van het oerhollandse woonerf.
Betondorp
Tussen 1923 en 1925 proberen negen architecten aan de oostelijke rand van Amsterdam verschillende methoden van betonbouw uit. Het levert verrassende architectuur op, maar ook muren vol scheuren en betonrot. Wandel met Betondorper en kunsthistoricus Maartje van Dijk door dit unieke woningbouwkundig experiment.
Amsterdam, Rondleidingen Betondorp, 15 en 21 oktober
https://www.maandvandegeschiedenis.nl/page/28905/betondorp-een-uniek-bouwkundig-experiment
Jaap Bakema
Annette Jansen presenteert haar boek Totale ruimte – Jaap Bakema 1914-1981. In de voetsporen van een bouwkunstenaar. Bakema drukte met zijn ontwerpen een stempel op het naoorlogse stedelijk landschap en legde de fundamenten voor de Nederlandse open samenleving. Hij sprak over ‘de totale ruimte waar alles is en wordt’, om te benadrukken dat elke ingreep in de natuurlijke omgeving gevolgen heeft voor het geheel.
Rotterdam, Boekhandel Donner, 14 oktober
https://www.maandvandegeschiedenis.nl/page/28828/presentatie-totale-ruimte—jaap-bakema-1914-1981—in-de-voetsporen
Blauwdrukken
In deze workshop leer je niet alleen hoe je kunt zoeken naar oude bouwvergunningen, maar leer je ook de oude techniek voor het maken van een blauwdruk, ook wel cyanotypie genoemd. Je gaat aan de slag met potjes, kwasten en cyanidezouten en maakt zelf een afdruk ter grootte van een ansichtkaart.
Zaandam, Gemeentearchief Zaanstad, 27 oktober
https://www.maandvandegeschiedenis.nl/page/28679/bouwtekeningen-en-blauwdrukken
Inventieve architectuur
Als belangrijk militair bolwerk moest Fort Pannerden een veilig bouwwerk worden: diep weggestopte kruitkamers met dubbele wanden, ventilatiekanalen met bochten, maar ook een systeem dat regenwater filtert tot drinkwater. Tijdens de Maand van de Geschiedenis worden de bijzondere architectonische fortelementen inzichtelijk gemaakt. Wat maakt Fort Pannerden een bijzonder bouwwerk en hoe is dit door de jaren heen veranderd?
Doornenburg, Fort Pannerden, 1 t/m 29 oktober
https://www.maandvandegeschiedenis.nl/page/29176/fort-pannerden-inventieve-architectuur
Stadswaterwerken
De 19e eeuw maakte Kampen tot een rijke stad, waar het voor de beter gesitueerden goed toeven was. Als directeur van de Stadswaterwerken kreeg Johannes Swets aanvankelijk veel ruimte voor zijn werkzaamheden als uitvinder, maar in de loop van de jaren keerde het tij en werd hij oneerval ontslagen. Wat gebeurde er? Stadswandeling door Kampen langs locaties uit zijn leven.
Kampen, cultuurZIEN, 21 oktober.
https://www.maandvandegeschiedenis.nl/page/27975/in-de-voetsporen-van-uitvinder-johannes-swets-azn.
Museumwoningen
Benieuwd hoe er in de geschiedenis in Arnhem werd gewoond? Kom binnen kijken bij de museumwoningen in Arnhem en luister naar de verhalen over vervlogen tijden.
Arhem, Museumwoningen Arnhem, 29 oktober.
https://www.maandvandegeschiedenis.nl/page/13607/museumwoningen-arnhem
Woonerf
Onder het motto ‘Licht, lucht en ruimte’ ontwikkelden Nederlandse modernisten een nieuwe manier van stedenbouw: het woonerf. Een reactie op de liefdeloze massabouw, monotonie, onpersoonlijkheid en het verval van de bestaande modernistische stedenbouw en de toename van de automobiliteit rond 1960. In het gemeentehuis Emmen komt een tentoonstelling van foto’s, documenten, tekeningen en video’s over deze Emmense uitvinding.
Emmen, Gemeentearchief Emmen, 1 t/m 31 oktober
https://www.maandvandegeschiedenis.nl/page/25258/kasteelru%C3%AFnes-als-stille-getuigen
Vestingbouwer
Hoewel het beleg van Maastricht op naam van Lodewijk XIV kwam te staan, was Sébastien le Prestre de Vauban het militair-strategische brein erachter. De verovering werd een van de grootste militaire successen van de beroemde ingenieur. Ontdek meer over het leven en werk van Vauban en de werking van vestingwerken, veroveringstactieken en landschapsverdediging, aan de hand van vele foto’s en tekeningen.
Venlo, Limburgs Museum, 29 oktober
https://www.maandvandegeschiedenis.nl/page/28739/vestingbouwer-vauban-het-geheim-achter-lodewijk-xiv%E2%80%99s-succes
De complete agenda is te bekijken op: www.maandvandegeschiedenis.nl/agenda
Over de organisatie
Het Nederlands Openluchtmuseum organiseert in oktober 2023 voor de twaalfde maal de Maand van de Geschiedenis, die haar twintigste editie beleeft. Het Fonds voor Cultuurparticipatie en het Prins Bernhard Cultuurfonds zijn investeerders van de Maand van de Geschiedenis. Om het evenement tot een succes te maken werkt het Nederlands Openluchtmuseum samen met verschillende partnerorganisaties. De Libris Geschiedenis Prijs is onderdeel van de Maand van de Geschiedenis.
De Maand van de Geschiedenis is te vinden op Facebook, Twitter en Instagram. Praat mee over de Maand met de hashtags #MvdG en #eureka